เล่มที่ 4 เพลงออกสิบสองภาษา

เนื่องในโอกาสสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเจริญพระชนมพรรษา ๗ รอบ วันที่ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๙ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระราชดำริให้มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ จัดพิมพ์ “หนังสือบทร้องมุขปาฐะจากหนังสือวัดเกาะ” เพื่อสืบทอดความรู้ ตลอดจนฟื้นฟูการขับร้องและการแสดงมหรสพโบราณ มิให้สูญหาย หนังสือ “หนังสือบทร้องมุขปาฐะจากหนังสือวัด” ที่จัดพิมพ์นี้ แบ่งเนื้อหาเป็น 4 เล่ม - เล่ม ๑ มโหรีและเพลงปฏิพากย์ หมายถึงเพลงที่ใช้ร้องส่งเครื่องดนตรีไทยและเพลงพื้นบ้านที่ใช้ร้องโต้ตอบกันระหว่างหญิงกับชาย ตัวบทที่รวบรวมไว้ในชุดนี้มีดังนี้ ๑.๑ มโหรี มี ๑ เรื่อง ได้แก่ เพลงเทพอัปสรสวรรค์ ๑.๒ เพลงปฏิพากย์ มี ๕ เรื่อง ได้แก่ แอ่วลาวแพน, เพลงเรือชาวเหนือ, เพลงปรบไก่หญิงกับชายแก้กัน, เพลงเทพทอง, เพลงยาวเพลงสั้นหญิงกับชายแก้กัน - เล่ม ๒ เพลงทรงเครื่อง หมายถึงเพลงฉ่อยที่เล่นอย่างเป็นเรื่อง ตัวบทที่รวบรวมไว้ในชุดนี้มี ๙ เรื่อง ได้แก่ โคบุตร์ จันทะโครบ พระรถ ลิ้นทอง นางมโนรา ขุนช้างขุนแผน ไกรทอง ลักษณวงศ์ และพระอภัยมณี - เล่ม ๓ เพลงร้องรำพัน หมายถึงเพลงพื้นบ้านที่ผู้ร้องร้องพรรณาเพียงคนเดียวตลอดเรื่อง เช่น แหล่เครื่องเล่น และเพลงขอทาน ตัวบทที่รวบรวมไว้ในชุดนี้มีดังนี้ ๓.๑ แหล่เครื่องเล่น มี ๔ เรื่อง ได้แก่ เครื่องเล่นมหาพนและแหล่ต่างๆ, เครื่องเล่นมหาพนแหล่ใหม่ล้วน, เครื่องเล่นชูชก และเครื่องเล่นกุมาร ๓.๒ เพลงขอทาน มี ๔ เรื่อง ได้แก่ เพลงขอทานพระยาฉัททันต์, เพลงขอทานเรื่องลักษณวงศ์, เพลงขอทานเรื่องจันทโครบ และเพลงขอทานเรื่องพระสุทน - เล่ม ๔ เพลงออกสิบสองภาษา หมายถึงเพลงประกอบการแสดงที่มีคำศัพท์ ทำนองสำเนียงเลียนอย่างภาษาของชนชาติต่างๆ มีทั้งที่ใช้ในการร้องส่งเครื่องดนตรีไทย และที่ใช้ประกอบการแสดงพื้นบ้าน